Collega's die hun eigen emoties kunnen beheersen en ook met de emoties van anderen kunnen omgaan, zijn doorgaans beter in staat om samen te werken. En de vaardigheden die hierbij nodig zijn, gaan over Emotionele Intelligentie (EI). Deze term werd in 2003 door psycholoog en bestseller auteur Daniel Goleman geïntroduceerd in zijn boek Emotionele Intelligentie, emoties als sleutel tot succes; en zijn inzichten blijven inspireren. Zelf is hij ervan overtuigd dat deze vorm van intelligentie belangrijker is dan IQ. Emotionele intelligentie, zo stelt hij, gaat om ‘het vermogen om emoties van jezelf te herkennen, te begrijpen en te beheersen, en emoties van anderen te herkennen en te begrijpen en te beïnvloeden'. Zijn inzichten kan je ook in je eigen rol als leidinggevende toepassen. Laten we eens kijken hoe.
1. Wees je bewust van je eigen waarden en emoties
Waarin blink je uit? En wat ligt eerder gevoelig bij jou? De werkomgeving heeft een grote impact op de emotionele beleving van je medewerkers. Creëer je een positieve werkomgeving, dan creëer je ook positieve emoties. Maar wat betekent 'positief' dan concreet? Om dat te begrijpen, heb je inzicht nodig in wat jij belangrijk vindt. En hoe meer je teamleden dezelfde waarden delen, hoe groter de kans is dat ze begrip en waardering tonen voor elkaar. En als dat goed zit, is je team beter in staat om mooie resultaten neer te zetten.
2. Mindfulness helpt ons om te gaan met emoties
Als je eenmaal goed inzicht hebt in je eigen gevoelens, is de volgende stap om zelf de regie te nemen en je niet door je emoties te laten meeslepen. Daniel Goleman benoemt dit als 'zelfmanagement'. Concreet betekent dit dat je constructief leert om te gaan met sterke emotionele triggers.
Denk bijvoorbeeld aan een tijd waarin je een heftige emotie hebt ervaren – misschien die keer dat je keiharde kritiek kreeg van een collega waardoor je je boos en gekwetst voelde. In zo'n situatie helpt het niet om direct te reageren, bijvoorbeeld door de tegenaanval in te zetten of zich terug te trekken. Neem dus voldoende de tijd voordat je reageert. Sta stil bij je gevoelens en onderzoek wat het met je doet. Het simpelweg herkennen en erkennen van de emotie brengt je in het huidige moment en helpt je al om het te verwerken.
Als je eenmaal de emotie hebt geïdentificeerd, haal dan een paar keer diep adem. Dit brengt rust in je hoofd en in je lichaam en helpt je om te resetten. Hierna kan je met een heldere geest je opties overwegen en besluiten wat de beste manier is om te reageren. Het klinkt zo simpel, maar we weten allemaal hoe lastig het is om zelfbeheersing te tonen wanneer we te maken krijgen met sterke emotionele reacties.
Uit onderzoek van Indeed naar het welzijn op het werk in België blijkt dat de economische crisis en aanhoudende inflatie druk uitoefenen op het mentaal welzijn. Hierdoor kunnen werknemers ook meer vatbaar zijn voor heftige emoties. Door de aanhoudende macro-economische uitdagingen is er nu ook steeds meer aandacht voor welzijn op het werk.
3. Praat met collega's niet enkel over het werk
"Hoe gaat het met jou?" "Wat houdt je bezig?" "Hoe kan ik helpen?" Daniel Goleman vestigt ook de aandacht op sociaal bewustzijn. Dit bewustzijn gaat om jouw relaties met anderen en je vermogen om empathie te hebben voor de behoeften en gevoelens van anderen. Door dit soort vragen oprecht te stellen en door te vragen, leer je anderen ook beter kennen. Je krijgt inzicht in hun belevingswereld, waardoor je leert om de wereld vanuit verschillende perspectieven te bekijken. En dit helpt je om een hechtere band op te bouwen met je collega’s en ervoor te zorgen dat iedereen zich psychologisch veilig voelt.
4. Wees empathisch, vooral als er een conflict is
Tot slot gaat emotionele intelligentie, volgens Daniel Goleman, ook om sociale interactie of het vermogen om met anderen om te gaan en bij hen gewenste reacties op te roepen. Hoe help je hen om hun gedrag te veranderen? Hoe leer je hen om anders te denken? Hoe motiveer je teamleden om uitdagingen met beide handen aan te pakken? Als werknemers stress ervaren, vergroot de kans namelijk dat er misverstanden of conflicten ontstaan. Met een welzijnsprogramma kan je hier proactief mee aan de slag, zodat je medewerkers tijdig signalen van werkdruk kunnen melden.
Heb je zelf ook zo's stressvolle situatie in gedachten? Denk bijvoorbeeld eens aan die keer dat je sterk onder druk stond. Misschien toen je een harde deadline moest halen en een teamlid zijn werk niet op tijd af had, waardoor het project volledig in de soep liep. Hoe reageerde je op dat moment? Impulsief? Defensief? Misschien zelfs agressief? Hoe pakte dat uit? Wat had er beter gekund?
Wellicht was het slim geweest als je even de tijd had genomen om diep adem te halen, goed bij jezelf te rade te gaan en vervolgens een open en eerlijk gesprek te voeren met je collega. Wat was er aan de hand? Hierdoor had je in elk geval de spanning uit de lucht gehaald en wellicht een conflict kunnen voorkomen. Door met een open houding de interactie aan te gaan, kunnen we op een productieve manier met elkaar communiceren.
