Uit onderzoek van Indeed in België blijkt dat werknemers het vaakst een loonsverhoging krijgen als financiële beloning, gevolgd door bonussen en winstdeling. Wat vinden Vlaamse werknemers hiervan? We onderzochten de Vlaamse arbeidsmarkt en legden de vraag voor aan deskundigen op het vlak van loon en beloning, zoals Future of Work-expert Anita Lettink, motivatie-expert Hermina Van Coillie en organisatiepsycholoog Kilian Wawoe; daaruit blijkt dat financiële beloningen aanzienlijk meer invloed hebben op de motivatie van werknemers dan je zou vermoeden. Daarom delen we graag de volgende cruciale inzichten met je, zodat je begrijpt hoe je bonussen doelgerichter kunt inzetten.
#1 Financiële beloningen leiden niet vanzelf tot betere prestaties
Uit Indeed onderzoek in België blijkt dat werkgevers vooral financiële beloningen uitreiken aan degenen die boven verwachting presteren. Loonsverhogingen komen het vaakst voor, gevolgd door een eenmalige bonus en cadeaus, zoals abonnementen of geschenken.1 De boodschap die je dan meegeeft, is dat extra prestaties ook extra beloningen opleveren. Maar klopt het dan ook dat beloningen op hun beurt tot betere prestaties zullen leiden? Nee, integendeel.
“Werkgevers denken dat een beloning de prestaties zal verbeteren. Maar dit gebeurt niet,” licht motivatie-expert Hermina Van Coillie toe. “Je kunt van werknemers niet verwachten dat ze steeds sneller, beter of langer presteren. Een bonus kan tijdelijk helpen om medewerkers aan te moedigen even een tandje bij te steken, maar op lange termijn is dat niet haalbaar.”
Werkgevers denken dat een beloning de prestaties zal verbeteren. Maar dit gebeurt niet. Integendeel.
- Motivatie-experte Hermina Van Coillie
“Als je je werknemers alleen zou belonen als ze bepaalde prestaties leveren, geef je ze de boodschap dat ze dan pas goed genoeg zijn. Beeld je dan eens in hoe medewerkers zich zouden voelen als ze dan even ondermaats presteren,” aldus professor Van Coillie.
#2 Werknemers ervaren een negatief effect als ze een bonus verwachten en die vervolgens niet krijgen
Stel dat werknemers vinden dat hun prestaties echt wel een bonus of extra beloning verdienen, maar die er niet komt: wat gebeurt er dan? Organisatiepsycholoog Kilian Wawoe geeft aan dat “de meeste mensen vinden dat zij eerlijker, interessanter en betere chauffeurs zijn dan anderen, maar in de praktijk zijn er natuurlijk slechts een paar collega’s die echt boven het maaiveld uitsteken.”
De meeste mensen zijn voorstander van het uitreiken van bonussen bij uitzonderlijke prestaties, omdat ze verwachten dat ze daar zelf in ieder geval voor in aanmerking komen.
Organisatiepsycholoog Kilian Wawoe
“Het is beter om geen verwachtingen te scheppen, zodat werknemers niet weten wanneer en hoe ze een beloning zullen krijgen,” voegt Van Coillie toe.
“De meeste mensen zijn voorstander van het uitreiken van bonussen bij uitzonderlijke prestaties, omdat ze verwachten dat ze daar zelf in ieder geval voor in aanmerking komen,” beaamt professor Wawoe. “En juist omdat de verwachtingen anders liggen, worden veel medewerkers vervolgens teleurgesteld, onzeker of zelfs jaloers.”
Uit Indeed onderzoek3 blijkt dat financiële beloningen, zoals bonussen, juist eerder averechts werken. “Je stimuleert daarmee eerder negatieve karaktertrekken zoals hebzucht, egoïsme, jaloezie en kortetermijndenken,” gaat Kilian Wawoe verder. “En het vervelende is: negatieve emoties zijn een stuk sterker en ze blijven veel langer hangen dan positieve emoties.”
Als werknemers een bonus verwachten, kan “de stress juist toenemen, want wat moeten ze wel niet presteren om die extra beloning te krijgen?” antwoordt Hermina Van Coillie.
Met bonussen wil je medewerkers belonen voor zinvol werk, maar in werkelijkheid wil je dat medewerkers zich elke dag inzetten, op elk moment. En dus zijn er andere zaken nodig om hun financieel welzijn op lange termijn te ondersteunen. Met welke andere incentives kan je hen bijvoorbeeld aanmoedigen om gezonder te leven en te werken? Daarvoor kun je het beste kijken naar het volledige arbeidsvoorwaardenpakket en loontransparantie.
#3 Werknemers kunnen bonussen als positief ervaren, ook al is dit effect meestal van korte duur
Professor arbeidseconomie Stijn Baert en motivatie-expert Hermina Van Coillie wijzen erop dat bonussen vooral een positief effect hebben als werknemers ze niet verwachten. Professor Baert geeft bijvoorbeeld aan dat zelfs het vooruitzicht van een hoger loon, bijvoorbeeld door een aangekondigde opslag, al tot meer jobtevredenheid kan leiden en zo kan bijdragen aan meer werkgeluk.
54%
van alle werknemers vindt dat een gepersonaliseerd loonpakket hun betrokkenheid zou vergroten4
Waarom zou je niet breder kijken dan bonussen en andere voordelen overwegen? Ook niet-financiële factoren zijn doorslaggevend om al dan niet bij een werkgever te blijven, zoals “de werksfeer en de inhoudelijke voldoening die het werk biedt,” aldus Stijn Baert. Het feit dat 54% van alle werknemers vindt dat een gepersonaliseerd salarispakket hun betrokkenheid zou vergroten2, wijst erop dat je dan bijdraagt aan meer mentaal welzijn op het werk.
Bronnen
1,2,3,4 Onderzoek naar de toekomst van compensatie, uitgevoerd tussen 4 en 16 juli 2023 door YouGov in opdracht van Indeed waarbij de data representatief zijn voor de Vlaamse arbeidsmarkt.